{ "title": "Hayvan Hücresinde Mitoz Bölünme", "image": "https://www.hucreler.gen.tr/images/hayvan-hucresindeki-mitoz-bolunme.jpg", "date": "21.01.2024 11:17:58", "author": "orhan esen", "article": [ { "article": "Hayvan hücresinde mitoz bölünme hem eşeyli hem bir eşeysiz üremenin gerçekleşmesi imkânını sunan basit olay hücre bölünmeleridir. Hücreler çoğunlukla oval olup, küreye benzerler. Başka bir deyişle bir hacim bir de sahaları vardır. Hacim sitoplazmadan, meydan ise hücre zarından ibarettir. Hücre kalınlaştıkça yarıçap artar. Yarıçap arttıkça; kapladığı alan yarıçapın karesi, hacim ise yarıçapın küpü oranında artar. Ayrılma sürecini başlatma emri çekirdek ve sitoplazma arasındaki etkileşim neticesine yönelik, çekirdekten verilmektedir. Eşeyli ve eşeysiz üreyen tüm çok hücreli canlarda büyüme ve gelişmeyi imkânı sunan basit olay mitoz bölünmedir. Tek hücrelilerde ise hücre ayrılması her seferinde üremeyi sağlar. Bu safhaların başı harfleri İ. P. M. A. T'dır. Mitoz ortaya gelirken öncesinde çekirdek eşlenir. Bunun için karyokinez denir. Hemen ardından sitoplazma ayrılması yapılır. Bu işleme sitokinez denir.

İnterfaz: Bir ayrılma kademesi olmayıp, 2 mitoz arasındaki gelişim safhasıdır. İnterfazda yeni oluşan hücre beslenme, büyüme, protein sentezi benzeri bilimsel vakaları gerçekleştirir. Ancak hücre ayrılma iletisini aldığı andan bu yana ayrılma hazırlıkları yapılır. Bu hazırlıklardan hemen ardından interfaz biter ve ayrılma başlar. Ayrılma hazırlıklarının en ehemmiyetlisi kromatin ipliklerinin kendisini eşleşmesidir. Hayvansal hücrelerde sentrozomda kendisini eşler. Hücreyi ağ benzeri abluka etmiş yer meydan endoplazmik retikulum yıkılarak ayrılma kolaylaştırılır ve son model ayrılma başlarken hücrenin başka hayatsal etkinlikleri asgari seviyeye indirilir.

Profaz: En uzunca safhadır. Eşlenmiş kromatin iplikler sentromer bölgelerinden birbirlerine tutunmuşlardır. Bu çiftlere kardeş kromatitler denir. Profazda kromatin iplikler kısalıp kalınlaşarak bariz duruma gelir. Bu bariz yapılara çoğalış kromozom denir. Profaz bitiminde çekirdek zarı ve çekirdecik eriyerek kaybolmuştur. Sentrozom çiftleri ters kutuplara çekilerek iğ ipliklerini oluşturmaya başlamışlardır.

Metafaz: Eşlenmiş kromozom çiftleri hücrenin Ekvator çizgisinden yan yana gelerek, tek sıra şeklinde dizilirler. Sentromer bölgelerinden de iğ ipliklerine tutunurlar. Sentromerler eşleşir. Kromozomlar en huzurlu bu evrede görülerek sayılır.

Anafaz: Sentromer bölgelerinden birbirlerine tutunmuş bulunan kardeş kromatidler birbirlerinden terk ederek ters kutuplara gerçek çekilirler. Bu çekme işini iğ iplikleri gerçekleştirir. Mitozda kromozom sayısı ve kromozom yapısı aynı bulunan hücrelerin oluşmasını imkânı sunan asal olay, bu safhadaki kardeş kromatitlerin ayrılmasıdır.

Telofaz: Birbirinden ayrılan kromozom takımlarının kutup bölgelerinde kümelenmesinden hemen ardından çekirdek zarları ve çekirdekçiler tekrar oluşarak bariz duruma gelir. Kromozomlar spirallerini çözerek bir daha kromatin iplik haline indirgenirler. İğ iplikleri kaybolur. Telofaz bitiminde karyokinez bitmiş ve 2 çekirdekli bir hücre oluşmuştur. Sitoplazmanın bölünmesiyle 2 yepyeni hücre oluşur.

Sitokinez (Sitoplazma ayrılması): Sitoplazmanın ayrılması nebat ve hayvan hücrelerinde çeşitlilik gösterir. Hayvan hücreleri, 2 yandan ve dıştan içeri gerçek boğumlanarak bölünür. Nebat hücrelerinde ise selüloz çeper boğumlanmaya olanak vermediğinden, 2 çekirdek içinde bir hücre plağı oluşturulur. Bu ortadan kenara gerçek uzayarak 2 hücre oluşmuş olabilir. Bununla birlikte nebat hücrelerinde sentrozom bulunmadığından iğ iplikleri sitoplazmadaki proteinlerden oluşturulur. Mitoz ayrılma sonucu olarak meydana gelen 2 hücre kalıtsal madde açısından tamamıyla aynıdırlar. Belki sitoplazmanın miktarından meydana gelen hücre büyüklükleri kısmi olarak farklı olabilmektedir ya da organellerin dağıtımı eşdeğer olmayabilir. Bir canlının farklı doku ve uzuvlarında mitoz oranları ayrıdır. Çocuk bireylerde hücreler 20 dakikada bir bölünebilirler.
" } ] }