Hücre membranı, bilinen diğer adıyla hücre zarı hücrenin dış bölümünde yer alır. Molekülleri özelliklerine göre hücre içerisine meydan veya dışarı bırakan katmandır. Tüm bitkisel ve hayvan hücrelerinde bulunur. Dinamik, şeffaf, esnek ve seçici geçirgen yapılı zardır. Hücre zarı, epeyce karma karışık ve devingen yapısıyla, hücre canlılığının çok fazla mühim bileşenidir. Hücre canlılığının ve orijinal hücre işlevlerinin sürekliliğini olası kılan çok fazla mühim birtakım fonksiyonları gerçekleştirir, bunları kabaca şu biçimde sıralamak mümkündür. Hücre içi ortamın orijinal bileşimini hücre dışı ortamdan ayırmak, hücre içi ile hücre dışı ortamlar içinde seçici tek biçimde madde alışverişini sağlayarak hücrenin atıklarını hücre dışı ortama sunmak, hücre dışından hücreye gereken maddeleri almak ve hücre içi ortamın orijinal yapısını savunmaya destekçi olmak, komşu hücrelerle iletişimi ve madde alışverişini sağlamak.
Hücre; Canlının canlılık nitelikleri taşıyan en küçük birimidir ve vazife açısından en minik parçası manasına gelmektedir. Hücre zarı ise; bitkisel, hayvan hücrelerinde hücrenin dış bölümünde moleküllerin özelliklerine göre hücre içerisine geçişini sağlar veya dışarı bırakan dinamik, şeffaf, esnek ve seçici geçirgen yapıda olan bir katmandır. Hücre zarı o denli incedir ki olağan mikroskopla değil fakat elektron mikroskobuyla ayırt edilebilir. Zar iki taraflı geçiş sağlar. Hem tek içe hem de dışa dönük yağ moleküllerinden meydana gelen uçsuz bucaksız duvar gibidir. Bu yağ parçacıklarının içinde hücreye giriş ve çıkış imkânı sunan kapılar ve zarın dış ortamı tanımasını imkânı sunan algılayıcılar vardır. Bu kapılar ve algılayıcılar protein moleküllerinden yapılmıştır. Hücre çeperinin üstünde yer alırlar ve hücreye yapılmış olan tüm giriş ve çıkışları dikkatli şeklinde denetlerler.
Hücre zarının özellikleri nelerdir?
Dinamik yapıdadır.
Kalınlığı 6-10 nm'dir
Protein, yağ ve karbonhidratlardan oluşur
Fosfolipit ismi verilen tek tabakadan oluşur
İnce ve elastik yapıdır.
%60 protein ve %40 lipitlerden oluşmuştur
Hücre zarını ortaya çıkartan maddeler
Zar lipitleri
Fosfolipit
Glikolipit
Sterol
Zar proteinleri
Zar karbonhidratları
Hücre zarından geçebilenler
Glikoz, aminoasit, su, madensel tuzlar
A, D, E, K vitaminleri
Oksijen,
Karbondioksit
Hücre zarı görevleri
Hücre içi ortamın orijinal bileşimini hücrenin dışındaki ortamdan bölmek
Hücre içi ile hücre dışı ortamlar içinde seçici tek biçimde madde alışverişini sağlayarak hücrenin atıklarını hücre dışı ortama sunmak, hücre dışından hücreye gereken maddeleri almak ve hücre içi ortamın orijinal yapısını korumak için destekçi olmak
Komşu hücrelerle iletişimi ve madde alışverişini sağlamak
Hücreyi dış ortamdan böler
Hücreye şeklini verir
Madde giriş - çıkşını tertip eder
Etkin transfer olayını tertip eder
Hücrenin beslenmesine destekçi olabilir
Komşu ve başka hücreyi bulur
Hücrenin yıpranan bölümünü onarır
Hücreyi alınacak hormonları tanır
Metabolizma atıklarının dışarı atılmasını sağlayarak iç ortamı tertip eder
Prokaryot hücreye sahip canlılarda zardaki solunum enzimleri yardımıyla enerji yapımı sağlanır
Hücre çeperi nedir?
Bitki hücrelerinde hücre zarının haricinde selülozdan oluşmuş çeper vardır, buna hücre duvarı veya hücre çeperi denir.