{ "title": "Lipit", "image": "https://www.hucreler.gen.tr/images/lipit-1219.jpg", "date": "21.01.2024 17:12:54", "author": "Bekir İLBAĞI", "article": [ { "article": "
Lipit, Lipitler ister hayvansal kaynaklı (Tereyağı, kuyrukyağı, içyağı), isterse bitkisel kaynaklı (Margarin ve sıvı yağlar), olsun büyük oranda trigliserit karışımından oluşmaktadır. Kimyasal bakımdan yağ asitleri taşıdıkları karbon atomlarının aralarında kurdukları bağların özelliklerine göre doymuş, doymamış veya çok çift bağlı doymamış olabilmektedir. Ayrıca, yağ, sıvı yağ ve lipit terimleri çoğunlukla birbirinin yerine kullanılır.

İnsan vücudunda lipit

Lipitler insanın toplam beden ağırlığının yaklaşık %15'ini oluşturur; bu nedenle, özellikle bireyin beslenme alışkanlıklarıyla değişkenlik gösterir. Bedende lipitler hücre zarında yapı taşı olarak vazife yapmalarının yanı sıra vücut ısısının ayarlanmasında ve enerji depolamanın oluşturulmasında önemli vazife alır. Çünkü yağ, kimyasal olarak enerji depolamanın en ekonomik ve en az alan kaplayan şeklidir. Bir insanın yağ dokusunun depoladığı toplam enerji miktarı başka şekilde depolanmak istenirse çok daha fazla alan kaplayacaktır; bu ve başka sebeplerle bu depo enerjinin korunması için de daha çok enerji harcanacaktır. Bir gram lipit 9 kilokalori enerji açığa çıkarır.

Besin maddelerinde bulunan lipitler yağ asitlerinin kaynağını oluşturur, bunlardan bazıları insan bedeninde üretilemeyen temel yağ asitlerini içermektedir. Yağ asitleri hücre zarının geçirgenliğine katkıda sağlayarak vücut için lüzumlu olan bazı maddelerin dışarıdan hücre içine girmesine imkân verir; bunun gibi yağda eriyen vitaminlerin (A, D, E, K) bağırsaktan emilimini sağlar.

Ayrıca, yağlı maddeler yüksek bir doymuşluk seviyesine sahip olduğundan ve diğer besin maddelerine oranla midede daha uzun zaman kalabildiğinden daha fazla doygunluk hissi verir. Yağlar değişik bir lezzet vererek yiyeceklerin daha lezzetli olmasını ve daha iştahla yenmesini sağlarlar. Az miktarda lipit ve tatlandırıcı barındıran besinler daha az iştahla tüketilirler.

Yağ dokusunun çoğu trigliseritlerden oluşur ve insan bedeninin en önemli enerji deposunu oluşturur. Yağ dokusu, başlıca vazifesi yedek lipit depolamak olan yağ hücrelerinden oluşmuştur. Fareler üzerinde yapılan son çalışmalar, yağ hücrelerinin miktarının doğumdan hemen sonra alınan besinlerle yakından ilişkili olduğu görülmüştür. Şişmanlık, aşırı yağ birikimi nedeniyle yağ hücrelerinin içerdiği trigliserit oranının artmasıyla veya yağ hücrelerinin artmasıyla oluşur. Aminoasit veya proteinlerin trigliseritler gibi depolanmadığı bilinmelidir. Bireyin tükettiği enerji miktarından daha fazla besin tükettiğinde bunlar yağa dönüştürülerek depolanır. Fakat karaciğer ilk önce kendi glikojen depolarını doldurur. Glikojen deposu kullanıma hazır olan bir enerji kaynağıdır. Vücuda besin maddeleri alınmadığında glikojenden koparılan glikoz molekülleri kana karıştırılır.

Lipitler hücrenin temel yapısında bulunur. Yapısal özelliklerin ortaya çıkmasına katkı sağlar. Bu vasıflara sahip lipitlerden en önemlileri kolesterol ve fosfolipitlerdir.
" } ] }