Doku
Doku, Yapı bakımından ortak özellikler taşıyan hücreler birleşerek dokuları oluşturur. Belirli bir işi görmek üzere farklılaşmış bir ya da birçok hücrenin bir araya gelerek bağlanmasından oluşan topluluğa doku denir. Bu dokular aynı görevlerde yer alarak insan, hayvan ve bitki organlarını meydana getirirler. Kısaca şöyle anlatılabilir, hücreler birleşerek dokuları, dokular birleşip organları ve organlar bir araya gelerek sistemleri oluşturmaktadır.
Doku oluşumu çok hücreli canlılarda, bitki ve hayvan oluşumuna göre daha farklı şekillerde olmaktadır. Örneğin kan hücrelerinin bir araya gelmesi kan dokuyu, Kemik hücrelerinin bir araya gelmesi ile de kemik dokusu oluşur. Aynı şekilde sir hücrelerinin de oluşturduğu topluluk da sinir dokusu olarak adlandırılır. Vücudun dışını örten deriyi, iç organların dışını ve içini döşeyen zarları ve salgı çıkaran bezlerinin oluşturan epitel dokudur. Organları ve vücudu örten epitel dokuya örtü epiteli, salgı çıkarana da bez epiteli denir. Epitel doku hücrelerin bulunduğu yere göre yassı, silindir, prizma, kübik biçiminde olur. Tek katlı ya da çok katlı şekilde dizilirler. Tek katlı epitel, bağırsak, mide soluk borusu, yürek ve damarlar gibi organların iç yüzeylerin döşeyen ince zarlarda bulunur. Sürekli salgı çıkaran ve epitel içinde dağınık bulunan hücrelere de bez hücresi denir. Bitki ve hayvanlarda ise birbirinden oldukça farklı dokular gelişmiştir. Bitkilerde bitkinin enine ya da boyuna gelişmesini sağlayan doku, koruyucu doku, Mantar doku, temel doku, destek doku ve salgı doku bulunur.
Hayvanlarda iç dış örtüyü sağlayan dokular- Epitel doku,
- Yağ doku,
- Katılgan doku,
- Kemik doku,
- Kıkırdak dokusu
- Kas dokusu,
- Sinir dokusu
- Destek doku gurubu bulunur.
İnsanlarda bulunan doku çeşitleri- Bağ dokusu, vücuttaki bütün dokuları birbirine bağlayarak organ durumuna gelmelerini sağlayan, epitel gibi zayıf dokulara destek olan, organlar arasındaki boşlukları doldurup onlara esneklik veren, koruyucu ve bağlayıcı dokuya bağ dokusu denir. Doku kaynatıldığında ortaya jelatin maddesi çıkar. Bu lifler esnek ve dayanıklı bir yapıya sahiptir.
- Kemik dokusu, Kireçli sert bir ara maddesine sahiptir. Bu madde içinde biçimlerine uygun şekilde uygun boşluklara yerleşmiş canlı kemik hücrelerinden oluşan dokudur. Görevi ise vücudun iç iskeletini yapmaktır.
- Kıkırdak doku, Bulunduğu bölgeye sertlik ve esneklik veren yuvarlak kıkırdak hücreleri ile kondrin ara maddesinden oluşur. Yavru anne karnındayken kemiklerinin çoğu kıkırdak şeklindedir. Doğuncaya kadar ve doğduktan sonra bu kıkırdak doku kemikleşir. Uzun kemiklerin başla gövdesi arasındaki bir bölgede kalan kıkırdak doku 25 yaşına kadar uzamaya devam eder. Yetişkin insanlarda da vücudun farklı bölgelerinde kıkırdak doku bulunur.
- Kas dokusu, Esneme ve kasılma yeteneği bulunan iğ biçiminde, kas hücrelerinin bir araya gelip oluşturduğu bağ dokusuyla bağlanmasından oluşan dokudur. Gövdedeki etlerin tümü, mide, bağırsak, yürek, diyafram, damarlar gibi organlarda da kas dokusu vardır.
- Kan dokusu, Ara maddesi kan hücreleri ve plazmadan oluşur.
- Sinir dokusu, Nöron ismi verilen sinir hücreleriyle nöroglia adlı bir ara maddesinden oluşur. Sinir dokusunun görevi ise etkileri beyine taşımak ve beyinin tepkisini organlara taşımaktır. Her nöronda sitoplazma ve çekirdeğin bulunduğu bir hücre gövdesi ve biri kısa biri uzun uzantıları vardır.
- Diğer dokular, Özek doku, dokuları birbirine bağlayan besin maddelerini depolayan doku. Koruyucu dokular, iletken dokular, destek dokular, salgı dokuları gibi.
21.01.2024 22:43:13
Doku ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek Herkese açık dizin kaynağımıza katkıda bulunabilirsiniz. Sayfayı Düzenle
|